Օվսաննա Գևորգյան - Եդեմ

Կարճ խոտեր այդտեղ ամենուր են: Հարյուրավոր կիլոմետրերրի վրա ոչինչ չկա, ոչ մի ծառ: Բարակ խոտերն ու փոքրիկ ծաղիկները ուժեղ քամուց քսվում են հողին: Քամու թույլ ալիքները կարճ խոտերի վրայով սահում են` իրենց հտևից օձեր թողնելով: Հարյուրավոր կիլոմետրերի վրա ոչինչ չկա: Երկինքը հսկա տարածվել է տափաստանների վրա, ու տարածությունը նրանց մեջ  փոքր է:

Տափաստանը հիմա ուրիշ րոպում է, իսկ րոպեն ավարտվում է արդեն. հաջորդ րոպեի տափաստանը ավելի գեղեցիկ կլինի, և դա է ստիպում ապրել:

<Ես զգում եմ դեմքիս աշնանային ամպերի ստվերը. դրանք մոխրագույն են: Քամին քշում է մարմինս: Ես մերկ պառկում եմ խոտերի մեջ. քամին չի կարող քշել քամուն>: Հեռվում երևացին վրանները.

_ Սոված չես:

_ Շատ…

_ Միս կա:

Պտտվում է վրանների մեջ: Դեղին վրանից վերցրեց պայուսակը, մեջը դրեց սրբիչ, միս, հաց, երկու շեղբով մեծ դանակը:

Բարև գետ:

<Ես նստում եմ այս գետի ափին ու նայում, ինչպես է պարզ ջուրը դանդաղ հոսում ու ալիքվում` իր հատակի քարերին դիպչելով , կարծես ջրի միջով  ժապավեններ սահեցնեն: Ես սիրում եմ նստել այստեղ ու նայել ջրին, կարող եմ ժամերով նայել ջրին ու երբեմն չեմ կարողանում տարբերել մեզ>:

Նա հանեց շորերը ու դանդաղ սկսեց մտնել ջուրը: Մակերևույթին աշնան մոխրագույն ամպերն էին: Սառը ջուրը շոյում էր նրա մաշկը, վերցնում իր մեջ: Նա ոտքերի տակ զգում էր հարթ գետաքարերը. թեթև հոսանքը հրում էր նրան: Ջուրը պարզ էր, դեռ փոթորկից չպղտորված. հորդ անձրև էր լինելու:

<Երևի ես վաղուց պետք է քեզ գրեի, բայց չգիտեի` ինչպես դա անել, և կա՞ կարիք, գիտես, բառերը… : Բայց չեմ կարող, հասկացիր, ես չեմ կարող հետ դառնալ: Իմ ուղեկիցներն էլ գրեթե նույն հիվանդությունն ունեն, ուղղակի նրանք ավելի շուտ փախչում են, իսկ ես` ոչ, ես սիրում եմ մարդկանց:

Դեղին վրանի տակ երեվի ցեխ կլինի անձրևից հետո: Նա հավաքեց իրերը վրանից ու գնաց գետի մոտ:

<Ես սիրում եմ կյանքը հոգուս բոլոր ուժերով, ամեն նյարդս սեր է հիմա, սեր ու հանգստություն, սեր…> :

<Ես չկամ.  վերադարձել եմ>:

Անձրևը հարվածում է ապակուն. Անձրևի միջից երկինքը` բաժանված կաթիլների.

<… երկինքը տարավ ինձ իր հետ>:

<Եվ ինչպես ես բացատրեմ, որ միակ բանը, որը հիմա կարող է ինձ հուզել դեռ չեկած անձրևից դողացող արտերն են>:

Ժամը եկել էր: Անձրևը օրերել էր նրան. արքայազնը քնել էր :

< Ես պետք է հետ դառնամ, բայց նա, ով ինձ սպասում է արդեն օտար է ինձ. ներիր, պատկանում է անցյալին: Նրանք , ով իմ կողքին են ` հարազատ,նրանց հետ ինձ կապում է վայրկյանը , իսկ հետո նրանք էլ կդառնան անցյալ, հուշ, նրանք էլ կթվան երազ, երազ. ներիր>:  

<Նրանք, որ սիրում են կյանքը անէացման աստիճան, միշտ իրենց մեջ կրում են մահը, մահը անբաժան է նրանցից, մահն անբաժան է ինձնից, այն ինձ հարազատ է, այն հեռու չէ, այստեղ է, կողքիս, խոտերի մեջ>:

Արևածագը մոտ է: Սառը մառախուղը սահում է տափաստանի վրայով: Եվ երբ նա ուսապարկով սկսեց քայլել, մշուշն արդեն նրա ծնկներին էր փաթաթվում, քանի որ բարձրանում էր արևը, և մշուշը արդեն նրա կրունկներին էր միան հասնում. բարձրանում էր արևը: 

< Ահա և նրանք էլ հիմա հուշ են. և սիրտս դատարկության երանությունն է զգում: Ես թեթև եմ սիրելիս, ես գոյություն չունեմ, ես ամպ եմ: Բայց ոչ…: Քանի դեռ ես խոսում եմ քեզ հետ, ինչպես կարող եմ չլինել: Ես փորձում եմ ժխտել քո գոյությունը, բայց հասկանում եմ, որ ոչինչ եմ դրա առջև>:

 Պետք է գնալ: Նրա մեջ կար դրա գիտակցությունը, բայց նա գիտեր, որ դա երազ է: Եկավ. դա երազ է:

< Նա  ինձ տանում է ինչ-որ տեղ. ես չեմ ուզում: Ես գիտեմ, որ գնում եմ, հետ ճանապարհ չի լինի, բայց դա էլ երազ է: Ես պետք է ասեմ, որ չեմ ուզում, բայց ինչ-որ ուժ ինձ հետ է պահում:  Ես ցանկություն կամ ուժ չունեմ հասկանալու` ուր են ինձ տանում: Երազային անզորություն եմ, վախ: Ես պետք է գոռամ` ուր եք ինձ տանում, բայց ես տանջվում եմ. ինչու՞>:

Երբ բազեն քարքարոտ լեռան գագաթից սուրում է ներքեև, նա երջանիկն է: Նա թռչում է ծառերի վրայով, ու նրա փետուրներին մնում է անտառի հոտը: Նա թռչում է գետի վրայով և նրա թևերը հպվում են գետին, որը գալիս է լեռներից: Նա ամենաերջանիկն է. նրա թռիչքը մահ չունի: Բազեն ու թռիչքը անբաժանելի են:

<Ես քայլում եմ տափաստանով: Ես դատարկ եմ այս տափաստանի դիմաց. այն ունի բույրեր, խոտ, քամի, առուներ, օձեր ու մորեխներ: Այն, ինչ ինձ սպանում է գտավ ինձ իր թագավորության շեմքին, բայց ես չգիտեի, որ այդ թագավորությունը չունի դռներ և բնակիչներ, և այնտեղ մտածը կնմանվի իր պոչը կերած օձին: Ես միայն պարիսպներ եմ տեսնում>:

Ճամփորդն ու տափաստանը. և տառապանք է ճամփորդի համար տափաստանը: Կան չտրորված հազար ճանապարհներ, և ամրոցներն անհաշիվ են, և տափաստանն այծայր, և ինքն անզոր`  բազեի ու թռիչքի կատարելության դիմաց. միթե նա կգտնի իր ամրոցը : Կանգնած է փնտրածի առջև. կծկվում է մարդը իր գազանից, ով տուն է ուզում, իսկ տունը չունի դռներ, իսկ պատերի հետև մայր գազանն է, ով հոշոտելու է: 

   <Կանգնած եմ ամրոցի դիմաց ու նայում եմ դատարկ ափերիս, որոնց եդեմի մրգերը պետք է տեսնեի>:

Արձակ էր ճանապարհը, ու դատարկ. դատարկ: Եվ ճանապարհները արձակ էին ու դատարկ:

Եվ այն ճանապարհը, որ երևաց  տափաստանում ճամփորդին, եզերված էր այրվող թփերով:

<Ասվեց ինձ, որ նա ով միայն փնտրում է, հրաժարվելով գտնել, հավերժ է վտարանդի, և փնտրում է նա իր վտարանդիության ավարտը, որտեղ  բաբախում է սիրտը, և որտեղ եդեմի ծաղիկները հանգրվան են փնտրում, ու գեղեցիկը հասկանում է իր գոյությունը: Եվ ասվեց ինձ, որ կուրությունն էր իմ տունը, և որ քո տրորած հողն է, սիրելիս, սրբությունը միակ: Եվ հասկացա, որ ամրոցից դուրս մնալով էլ ամրոցի ներսում եմ. և փրկությունն այնտեղ մահացել է>:

Ժամանակը բաբախում էր:

Մնացել է չորս ծով, երեք տասնյակ գետ, անտառներ ու հովիտ, որտեղ փայիտց տուն կա, որ հասնի փայտից տանը:

<Ես գնացել էի քեզ համար աշնանային ծաղիկներ բերելու, որոնք այս տափաստանի նման վայրի են բուրում, ես գնացել էի ծաղիկներ բերելու, հիշիր դա: Եվ երբ մտնեմ շեմից, դու կհիշես, որ ծաղկամանը փոքրիկ պահարանում է` գրքերի կողքին, ու ինձ կավե այն լայն ամանով կաթ կտաս, ու կհասկանաս ծարավս ու երանությունը, երբ կաթը կթափվի բերանի անկյուններից: Ու կոշտ սրբիչւ ուսիս  երբ  գետից հետ գամ, դու շեմքին նստած կլինես, ու ես կգրկեմ ոտքերդ ու կհամուրեմ այն հողը, որ տրորել են կրունկներդ, ու կդնեմ գլուխս ծնկներիդ ու գիրկդ: Կշոյես ծնկներիդ դրված գլուխը, ու թևերով կծածկես  այդ մարմինը:

 Եվ բազեն, որ թռչում է, և բազեն, որ ազատ թռչում է...

<Կհամբուրես այդ սառը քուները, ու աշնանային ծաղիկների հոտը կծածկի մեզ: Կշոյես ինձ, խնդում եմ, կշոյես. ես այնքան հոգնած եմ գալու>: